Voor een goed zicht op details

Als je de details op de maan en de planeten, het splijten van dubbelsterren en bolvormige clusters wilt observeren. Kun je het beste kiezen voor een 3 tot 4 inch refractor onder normale omstandigheden. Het wordt wat gecompliceerder als we refractors gaan vergelijken met Maksutov-Cassegrains of Maksutov-Newtonians. Toch zal een goede refractor over het algemeen gelijk zijn aan, of beter zijn dan, een Maksutov Cassegrain of Masutov-Newton

Meer lichttransmissie met een refractor

Waarom? In tegenstelling tot reflectoren en catadioptrische systemen (Schmidt-Cassegrain, Maksutov-Cassegrain, enzovoort) hebben refractors geen tweede spiegelbarrière of multi-reflectie die de achtergrond van de hemel verlichten, contrasten verminderen en beelden uitsmeren. Refractors kunnen meer dan 90% van het verzamelde licht doorgeven. Dit in tegenstelling tot de 77 tot 80% lichttransmissie van reflectors en 64 tot 75% van Catadioptrische systemen.

Lenzentelescopen zijn duurzaam

Lenzen telescopen gaan zeer lang mee. In tegenstelling tot reflectors en catadioptrische systemen, die 1 tot 1.5% reflectiviteit van het spiegeloppervlakte verliezen per jaar door de langzame oxidatie van de aluminium coating. De lichttransmissie van een gemakkelijk te onderhouden lenzentelescoop verslechtert vrijwel niet in de loop der jaren. Eeuwenoude lenzentelescopen worden nog steeds gebruikt en zeer geprezen door kritische amateurs. De grootste lenzentelescoop ter wereld (de Yerkes-sterrenwacht van 40 inch) wordt al op professionele wijze gebruikt sinds 1897.

Meer details met een refractor telescoop

Wat is het resultaat van minder lichtbreking (diffractie) en meer lichttransmissie?

Bij gunstige weersomstandigheden zal je met een simpele refractor subtiele maan- en planeet kenmerken zien dan die met een catadioptrische of reflector telescoop niet mogelijk zijn. Ook krijg je een ruimere contrastrange met meer scherpe details. Vooral tijdens nachten waarin je niet veel kunt zien zullen de details die zichtbaar zijn met een grote telescoop vertroebelt worden. Een kleinere refractor kijkt door een kleiner gebied in onze atmosfeer en de beelden zijn daarom minder aangetast door deze vertroebeling. Een goede 80 millimeter refractor bijvoorbeeld kan meer details van de maan laten zien dan je ooit zal kunnen zien met je blote oog.

Vergrotingscapaciteit van lenzentelescopen

De coma is een beeldfout bij een spiegeltelescoop die sterren weergeeft als een soort V vorm aan de randen van het beeldveld. Dit is bij een lenzentelescoop niet aan de orde. Refractors kunnen sterren die dicht bij elkaar staan beter laten zien (zogenaamde dubbelster observaties). Omdat de maan en de planeten allemaal beschenen worden door de zon, is de lichtverzamelingscapaciteit niet zo belangrijk als vergrotingen. De relatief kleine opening van een refractor is daarom vaak een voordeel voor dit soort observaties net zoals de kleinere vergrotingscapaciteit door de relatief lange brandpuntsafstand bij lenzentelescopen.

Wel of geen motor/GoTo bij refractors?

Voor alleen het observeren van maan, planeten, binaire en sterclusters is een Azimutale refractor voldoende. Als de refractor gebruikt wordt door het hele gezin dan is een motor aan te bevelen om objecten in het observatieveld te houden zodat iedereen hetzelfde beeld kan zien. Ook voor het maken van foto’s van maan en planeten heb je zo’n motor nodig. Doordat kleinere refractors minder licht kunnen verzamelen worden deze bijna niet gebruikt om foto’s te maken van nevels ver in de ruimte en sterrenstelsels. Een zogenaamde volgmotor wordt altijd aangesloten op de montering en kan afhankelijk van het type motor alleen de horizontale as of zowel de horizontale as verticale as corrigeren. Op de motor zit een handbediening aangesloten waardoor je de telescoop naar boven en van links naar rechts kan bewegen. Indien je de montering uitbreid met een Go-To functionaliteit zal op de handbediening zich extra knoppen bevinden. Met de ingebouwde computer op de handcontroller zal naargelang het object wat je wilt bekijken automatisch de sterrenkijker hier naartoe bewegen. Het is dus maar net hoe gemakkelijk je het jezelf wilt maken om alle objecten in het heelal te kunnen vinden.

Nadelen van lenzentelescopen?

Zijn er nadelen aan een refractor? Naast de zeer dure apochromatische ontwerpen, hebben alle refractors te maken met chromatische abberatie (of ‘onechte kleur’ / kleurfouten). Dit is een optische fout die voor een wazig, en normaal gesproken bezwaarlijk, bleke paarse gloed zorgt. Chromatische abberatie wordt meer zichtbaar als het diafragma toeneemt en brandpuntsafstand afneemt. Refractors zijn licht in gewicht en betaalbaar bij de kleine maten, maar de grotere zijn duurder dan reflectors en de catadioptrische telescopen.

Als deze nadelen en als het vangen van veel licht niet essentieel zijn ─ een grotere reflector vangt meer licht ─ dan zijn de helderheid, het contrast en de beeldkwaliteit van een goede refractor waarschijnlijk iets voor jou.